Psychoanalytisch Woordenboek

Afweermechanisme

  • Duits: Abwehrmechanismus
  • Engels: defence mechanism
  • Frans: mécanisme de défense

Men spreekt ook wel van verdedigingsmechanismen, van de defensiemechanismen en van defensies. Alle middelen waarvan het Ik zich in psychische conflicten bedient. Ze kunnen dateren van heel vroeg of van later, meer of minder rijp zijn. Het gaat met name om conflicten tussen het Ik en voorstellingen die komen vanuit het Boven-Ik en het Es. De eerste analyticus die systematisch afweermechanismen beschreef was Anna Freud in 1936. Haar boek over dit onderwerp vormde het cadeau voor haar vader op diens tachtigste verjaardag. Er bestaan zoveel afweervormen als er mensen, karakters zijn, maar men kan veelvoorkomende vormen beschrijven. Tot de afweermechanismen worden onder meer gerekend: verdringing, regressie, reactievorming, isolering, ongedaanmaking, projectie, introjectie, splitsing, verandering in het tegendeel, sublimering en identificatie met de agressor. Maar men kan ook denken aan zo verschillende zaken als somatiseren, clownesk gedrag en zelfs fluiten in het donker.

Literatuur

  • Freud, A. (1936) Das Ich und die Abwehrmechanismen. Internationaler Psychoanalytische Verlag, Wenen.
Verder op psychoanalytischwoordenboek.nl: