Psychoanalytisch Woordenboek

Constitutioneel

  • Duits: Konstitutionell

Betrekking hebbend op het geheel van bij de geboorte aanwezige lichamelijke en geestelijke eigenschappen; de (erfelijke) aanleg, de dispositie. Daaraan hechtte Freud zeer grote betekenis, hetgeen misschien ook mede zijn psychotherapeutische pessimisme verklaart. Zo zou hij op zijn tachtigste verjaardag tijdens een discussie over de vrijheid van reageren op gebeurtenissen gezegd hebben: ‘Konstitution ist alles’ (Binswanger 1956, 31). Freud (1960a) zet zijn opvattingen ter zake meer genuanceerd uiteen in de brief van 1-10-1911 aan Elise Voigtländer. Voor een uitgebreider exposé zie ook College XXIII (1916-17a; 7: 514-530). Vergelijk 5, 458, noot. Zie Genetisch.

Literatuur

  • Binswanger, L. (1956) Erinnerungen an Sigmund Freud. Francke Verlag, Bern.
  • (1960a) S. Freud (1960) Briefe 1873-1939. E. & L. Freud (red.). S. Fischer, Frankfurt am Main.
Verder op psychoanalytischwoordenboek.nl: