Constructie in de psychoanalyse

Bewerking van het analytische materiaal met als doel de vroegste ontwikkeling van de patiënt te reconstrueren. Een formulering voor het doel van een psychoanalytische behandeling luidt bij Freud (1937d; 10: 309): ‘een betrouwbaar en op alle wezenlijke punten volledig beeld van de vergeten levensjaren van de patiënt’. Vaak zijn die oude elementen echter vaag en moet er worden gereconstrueerd, zoals een archeoloog probeert zich een voorstelling van de werkelijkheid te maken op grond van brokstukken. Freud heeft soms uit dromen reële feiten weten af te leiden, die zijn patiënt geheel vergeten was en aanvankelijk niet wilde aannemen. Belangrijker dan de zekerheid over de historische juistheid is de overtuigingskracht van een constructie en het therapeutische effect daarvan in het heden. Kan de patiënt met dit verhaal verder? Het bekendste voorbeeld uit Freuds geschriften is de discussie over de realiteitswaarde van de oerscène bij de Wolvenman. De patiënt en de analyticus waren aanvankelijk beiden vast overtuigd van het historisch-feitelijke karakter van hun resultaten, maar ten slotte moest Freud schrijven: ‘non liquet’ (1918b; 6: 527). Zie Narratief paradigma.