Cultuur

Door Freud gedefinieerd als: ‘Het geheel van prestaties en inrichtingen waarin ons leven zich onderscheidt van dat van onze dierlijke voorouders en die een tweeledig doel dienen: bescherming van de mens tegen de natuur en regeling van de betrekkingen tussen de mensen onderling’ (1930a; 9: 484). Twee bladzijden verder schrijft hij over een land met hoog beschavingspeil: ‘In zo’n land zal de loop van met overstroming dreigende rivieren gereguleerd zijn, hun water door kanalen naar plaatsen geleid worden waar tekort aan water is.’ Hij had hier hoogstwaarschijnlijk Nederland in gedachten. Cultuur betekent bij Freud krachten en driften beheersen en hij maakt geen onderscheid tussen cultuur en beschaving (Zivilisation) (1927c; 9: 359). Dat beheersen is noodzakelijk voor zowel het collectief als voor het individu: ‘Waar Es was, moet Ik worden. Het is cultuurarbeid, ongeveer als de drooglegging van de Zuiderzee’ (Freud, 1933a; 10: 144).

De Belgisch-Nederlandse Stichting Psychoanalyse en Cultuur stelt zich tot doel de psychoanalyse in de cultuur te doen leven en een positieve wisselwerking tussen psychoanalyse, filosofie, kunst en wetenschap te bevorderen. Zie  www.stichtingpsychoanalyseencultuur.eu .

Voor cultuur in engere zin zie Film, Literatuur en Toneel.