Depressieve positie

Concept door Melanie Klein uitgewerkt. De realiteitszin confronteert het subject, wellicht vanaf het tweede trimester van het eerste levensjaar, met de onhoudbaarheid van de paranoïde-schizoïde kijk op de wereld en van de typische afweermechanismen van deze positie, in het bijzonder splitsing en projectieve identificatie. De wereld bestaat niet uit goede en slechte deelobjecten, die, gevoed door projecties, evolueren tot geïdealiseerde en gedemoniseerde , maar uit gehele objecten met veelal betere en minder goede eigenschappen. Hypothetisch prototype van deze ervaring is de erkenning dat de moederborst, die eerst opgesplitst werd in een goede en een slechte borst, één borst is die soms voedt en soms afwezig is. Projectie van agressieve impulsen en fantasieën op en in het (slechte deel)object is een paranoïde-schizoïde afweer tegen deze impulsen die in de depressieve positie schuldgevoelens veroorzaken. In een gunstige ontwikkeling leidt dit tot een uit zorg voor het (ene gehele) object temperen van de agressie. Het moeten opgeven van de illusie dat er een ideale wereld bestaat waarin men zelf ook perfect zou zijn is een groot verlies, dat begrijpelijkerwijze depressieve affecten meebrengt, die de naam geven aan deze positie. Over “positie” wordt gesproken omdat wordt aangenomen dat dit nooit een definitief bereikt stadium is. Er is altijd een verleiding om terug te schommelen in de paranoïde-schizoïde positie en te geloven in een ideale wereld naast een boosaardige wereld. Normaal/neurotisch is dat men overwegend, maar daarom zeker niet exclusief, in de depressieve positie verkeert. Hypothetisch prototype van deze ervaring is de erkenning dat de moederborst, die eerst opgesplitst werd in een goede en een slechte borst, één borst is die soms voedt en soms afwezig is. Projectie van agressieve impulsen en fantasieën op en in het (slechte deel)object is een paranoïde-schizoïde afweer tegen deze impulsen die in de depressieve positie schuldgevoelens veroorzaken. In een gunstige ontwikkeling leidt dit tot een uit zorg voor het (ene gehele) object temperen van de agressie. Het moeten opgeven van de illusie dat er een ideale wereld bestaat waarin men zelf ook perfect zou zijn is een groot verlies, dat begrijpelijkerwijze depressieve affecten meebrengt, die de naam geven aan deze positie. Over “positie” wordt gesproken omdat wordt aangenomen dat dit nooit een definitief bereikt stadium is. Er is altijd een verleiding om terug te schommelen in de paranoïde-schizoïde positie en te geloven in een ideale wereld naast een boosaardige wereld. Normaal/neurotisch is dat men overwegend, maar daarom zeker niet exclusief, in de depressieve positie verkeert. [JCa]