Psychoanalytisch Woordenboek

Exhibitionisme

  • Duits: Exhibitionismus, der
  • Frans: exhibitionisme

Plezier beleven aan het zich laten zien. Dit is in eerste instantie een normale behoefte van de mens. Freud beschouwt dit als een partiële drift in de psychoseksuele ontwikkeling. In de schaamtegevoel veroorzaakt; eventueel met als symptoom”>zelfpsychologie wordt erop gewezen dat geslaagd exhibitionisme leidt tot zekerheid en welbevinden, terwijl het mislukken hiervan verlegenheid en schaamtegevoel veroorzaakt; eventueel met als symptoom veelvuldig blozen.

In perverse zin betekent het zijn (mannelijke) genitaliën laten zien, liefst onder omstandigheden waarin de ander dat het minst verwacht zodat het verrassingseffect het grootste is. De “potloodventer” geniet van de reactie op het gezicht van de ander, waardoor zijn zelfgevoel zou moeten worden versterkt. In de behandeling wordt nu minder gezocht naar het ontstaan van de drang/dwang dan wel dat men probeert de aanloop tot het gebeuren in kaart te brengen: de fantasieën, de stemmingen, de omstandigheden. In het begin van dit zogenaamde “delictscenario” kan de exhibitionist het proces nog stoppen. Zie Kijkdrift.

Literatuur

Verder op psychoanalytischwoordenboek.nl: