Psychoanalytisch Woordenboek

Overcompensatie

  • Duits: Überkompensation
  • Engels: overcompensation
  • Frans: surcompensation

Een overmatige tegenreactie in tegengestelde richting op een (gevreesde) verstoring van een evenwicht. Freud geeft het voorbeeld van Napoleon die zijn haat ten opzichte van zijn oudste broer omboog in grote toegeeflijkheid (1960a, brief aan Thomas Mann van 29-11-1936). De man die zich onzeker voelt omtrent zijn mannelijke identiteit kan er een schepje bovenop doen en zich zeer macho gaan gedragen. Kohut spreekt van compenserende structuren, die gebreken in het zelf kunnen steunen. Soms kan een handicap leiden tot gelukkige resultaten, zoals bij Demosthenes die een groot redenaar werd, nadat hij zijn spraakgebrek had overwonnen door te oefenen tegen het geluid van de zee in. Zie Adler en Mannelijk protest.

Literatuur

  • (1960a) S. Freud (1960) Briefe 1873-1939. E. & L. Freud (red.). S. Fischer, Frankfurt am Main.
  • Mann, T. (1988) Briefwechsel mit Autoren. H. Wysling (red.). S. Fischer, Frankfurt am Main.
Verder op psychoanalytischwoordenboek.nl: