Typische droom

Een vooral preanalytische categorie van dromen, onderscheiden omdat betekenis en/of oorzaak voor iedereen dezelfde zou zijn volgens de stand van zaken in de wetenschap destijds. Als typische dromen ziet ook Freud dromen over vallen en vliegen, het uitvallen van tanden, geheel of gedeeltelijk ontkleed zijn, de dood van een geliefde persoon en het doen van een belangrijk examen. Voor zover er sprake was van duiding, verliep deze volgens een vast stramien, bijvoorbeeld: uitvallende tanden = masturbatie (Schermer), of werd gezocht in de sfeer van lichamelijke prikkels (Strümpell). Het beschaamd dromen dat men geheel of gedeeltelijk ontkleed is komt door afkoeling ten gevolge van een afgegleden dekbed.

In zijn zelfanalyse van enkele typische dromen heeft Freud een andere weg gewezen. Ook de droomtekst van een typische droom kan per element of naar gelang het affect of de stemming in de droom worden onderzocht met de methode van de vrije associatie. Dat Freud zelf geen ervaring had met dromen over vallen of vliegen doet daar niets aan af.

Ook na de later gemaakte verbinding van droominhoud en symboliek komt in een psychoanalyse persoonlijke betekenis in de eerste plaats: ‘de analyticus zal altijd eerst stilstaan bij de specifieke associaties’ (zie: symbolisch/symboliek). Dat geldt ook in het moderne onderzoek.

Typische dromen als de ontwikkelingsdroom (Young-Bruehl) en dromen die een bladzijde omslaan (Quinodoz) doen zich voor in het intieme en persoonlijke proces van een psychoanalyse. Een meer algemene betekenis van de typische dromen blijft wetenschappelijk van belang, maar gaat niet meer voorbij aan het persoonlijke en de persoon van de dromer.[WL]